Stabilność posturalna a przepuklina krążka międzykręgowego

Ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa jest powszechnym problemem, który dotyczy nawet 85% populacji. Najpowszechniejszą przyczyną bólu kręgosłupa lędźwiowego jest uszkodzenie krążka międzykręgowego, stanowiące aż 42% dolegliwości bólowych. Przepuklina krążka międzykręgowego to naruszenie struktury pierścienia włóknistego pod wpływem czynników mechanicznych i zwyrodnieniowych, które powodują przemieszczenie materiału jądra miażdżystego poza granicę krążka.

Przepuklina krążka międzykręgowego może powodować kompresję korzeni nerwowych. Objawy korzeniowe występujące na przebiegu nerwu kulszowego, zwane są potocznie rwą kulszową. U 90% pacjentów rwa kulszowa spowodowana jest przepukliną dysku z kompresją korzeni nerwowych, czego skutkiem może być ból promieniujący do kończyny dolnej, osłabienie siły mięśniowej oraz zaburzenia czucia. Ma to związek z niedokrwieniem i uciskiem korzeni nerwowych oraz nieprawidłowym sensomotorycznym przewodzeniem impulsu nerwowego.

Dolegliwości ze strony dolnego odcinka kręgosłupa powodują dysfunkcje kontroli nerwowo-mięśniowej mogące okazywać się osłabieniem kontroli stabilności ciała.  Liczne badania dowodzą, że ból kręgosłupa lędźwiowego może być przyczyną niestabilności posturalnej, a jej skutkiem mogą być groźne upadki. Stabilność posturalna jest determinantem poprawnej postawy ciała człowieka.  Badania dowodzą, że choroba dyskowa kręgosłupa prowadzi do zaburzeń równowagi w pozycji stojącej oraz nieprawidłowego, asymetrycznego obciążania kończyn dolnych. Asymetria jest wynikiem bólu promieniującego do jednej z kończyn dolnych.

Dodatkowo u pacjentów z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa dochodzi do zmienionych wzorców ruchowych, co może być jedną z przyczyn nawracających bólów kręgosłupa. Osoby te  mogą także wykazywać opóźnioną oraz zmniejszoną aktywność mięśni tułowia.

W kompleksowym programie rehabilitacyjnym pacjentów z bólem kręgosłupa należy uwzględnić deficyty siły i wytrzymałości mięśniowej oraz opóźnienie aktywizacji poszczególnych mięśni. Ćwiczenia stanowią ważny element programu terapii. Pomagają w odzyskaniu oraz utrzymaniu pełnego zakresu ruchu w kręgosłupie a także poprawiają jego stabilizację. Ważnym elementem jest poprawa stabilizacji centralnej. Także trening mięśni oddechowych u ludzi cierpiących na bóle kręgosłupa jest istotnym aspektem, który może wpływać na poprawę kontroli stabilności ciała. Program fizjoterapeutyczny chorych z uszkodzonym krążkiem międzykręgowym powinien obejmować ćwiczenia proprioceptywne i równoważne. Należy także zwrócić uwagę na edukację dotyczącą postawy ciała i sposobu wykonywania czynności codziennych.

Martyna Dobrzyńska

Absolwentka fizjoterapii na Wydziale Rehabilitacji Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Absolwentka dietetyki w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W swojej praktyce rozwija się szczególnie w rehabilitacji stawu barkowego, stawu łokciowego, stawu kolanowego oraz odcinka lędźwiowego kręgosłupa.

Jest również współautorką materiału „Assessment of postural stability
in patients with lumbar spine chronic disc disease”