Zasada PRICE

W trakcie uprawiania sportu lub innych aktywności fizycznych narażeni jesteśmy na różnego rodzaju urazy i kontuzje. Powstają one w wyniku działania sił przekraczających wytrzymałości naszych tkanek powodując ich uszkodzenie. Najczęściej występującymi urazami sportowymi są stłuczenia, skręcenia, naderwania i złamania kości. Zazwyczaj możemy im zapobiec prowadząc odpowiednią rozgrzewkę przed treningiem lecz nie wszystko jesteśmy w stanie przewidzieć. Dlatego dobrze jest znać podstawowe cechy urazu i jak je zabezpieczyć zanim zdarzymy skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą.

Bezpośrednio po urazie i uszkodzeniu tkanki pojawia się ból, zaczerwienienie, obrzęk, podniesienie lokalnie temperatury, ograniczenie ruchomości okolicznych stawów i tkanek oraz często występuje krwiak. Objawy te mają wprowadzić w organizmie konkretne zmiany inicjując reakcje.

Ból informuje układ nerwowy o uszkodzeniu powodując behawioralne reakcje obronne uszkodzonej części ciała. Zaczerwienie i podniesienie temperatury powstaje w wyniku zwiększenia przepływu krwi w okolicach urazu i inicjuje procesy gojenia. Obrzęk powodujący ograniczenie ruchomości ma za zadanie zabezpieczyć tkanki przed dalszymi uszkodzeniami. Krwiak natomiast ma zapobiegać nadmiernemu wynaczynieniu krwi z naczyń. Wszystkie te zjawiska mają swój cel, organizm w specyficzny sposób zabezpiecza się, lecz jeśli pozwolimy się im za bardzo rozwinąć mogą bardzo utrudnić codzienne funkcjonowanie. W celu zapobiegania takim zjawiskom został opracowany protokół postępowania PRICE.

Nazwa PRICE jest akronimem pochodzącym od angielskich słów opisujących działania jakie należy podjąć po wystąpieniu urazu.

PROTECTION -Ochrona

Unieruchomienie uszkodzenia zapobiega dalszemu uszkodzeniu i „cisza mechaniczna” pozwala aby stan zapalny poprzez swoje mediatory nie rozprzestrzenił się nadmiernie po tkankach. Do tego celu służą bandaże, taśmy, ortezy, kule, temblaki. Wykonujemy to w okresie 24-72 godzin po zdarzeniu, nie wolno zapominać że potem należy stopniowo wdrażać obciążania, co ma na celu dobrą organizację nowo powstałych włókien kolagenowych w miejscu uszkodzenia.

REST – ODPOCZYNEK

Okres między 24 do 48 godzin po urazie jest uważany za najbardziej krytyczny, dlatego tak istotnym jest ograniczenie aktywności. W tym czasie następuje dynamiczny proces usuwania uszkodzonych tkanek i rozpoczyna się narastanie komórek, mające zastąpić te uszkodzone. Dlatego najlepiej w tym czasie nie zmuszać tkanki do dodatkowej pracy jaką jest ruch. Po tym okresie w czasie kiedy zaczynamy ponownie uruchamiać kończynę po kontuzji, trzeba unikać wszystkich aktywności, które powodują ból.

ICE – (LÓD) OCHŁODZENIE

Zimy okład należy stosować przez około 20 minut 4-8 razy dziennie lub co 3-4 godziny. Nie należy przekraczać czasu 20 minutowego zmrażania, ponieważ może dojść do uszkodzenia tkanek (odmrożeń). Ochładzanie tkanek zmniejsza również stan zapalny komórek w uszkodzonym miejscu. Pozwala to również na lepsze oraz szybsze dostarczenie tlenu, poprzez napływ krwi tętniczej co przyspiesza proces gojenia.

CONSTIPATION – UCISK

Wykonanie poprzez użycie opaski uciskowej albo bandaża elastycznego. Bandaż zaczynamy owijać 10-15cm poniżej (dystalnej od serca) miejsca uszkodzenia następnie owijamy bandaż tak, by połowa pokrywała się z poprzednim owinięciem. Dobrze jest też zmniejszać poziom ucisku tak, by malał w kierunku do serca(zapobiegnie to zastojowi). O zbyt silnym ucisku świadczy zblednięcie i zmiana kolorytu skóry w dystalnej części kończyny oraz tzw. „zimne ciało” poniżej miejsca założenia opaski. Ma to zapobiegać nadmiernemu wysiękowi między tkankowemu potocznie nazywanym obrzękiem poprzez ograniczenie przestrzeni dla płynu.

ELEVATION

Elevation – uniesienie ma zastosowanie tylko przy urazach kończyn. Celem uniesienia kończyny powyżej poziomu serca jest zabezpieczenie przed nadmiernym puchnięciem kończyny. Wyższe ułożenie kończyny obniża ciśnienie krwi w uszkodzonej tkance. Elewację należy również stosować podczas nocy, pamiętając o uniesieniu powyżej serca.

Działania te można wspomóc działaniem leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i przeciwobrzękowych. Niestety nie zastąpi ona niezbędnej diagnostyki lekarskiej, która pozwala precyzyjnie dostosować leczenie do rodzaju uszkodzenia oraz działań fizjoterapeutycznych, pozwalających przyśpieszyć leczenie i podjąć stopniową aktywność oraz zapobiec nawrotowi kontuzji.

Karol Różycki

W swojej praktyce wykorzystuje terapię tkanek miękkich i holistycznej integracji strukturalnej